Elizalde (Spanje)(1913-1927)

Elizalde Logo

Elizalde SA was een Spaans autofabrikant, opgericht in 1908 en gevestigd in Barcelona. Oprichter en eigenaar van het bedrijf was aanvankelijk Arturo Elizalde Rouvier. Het bedrijf nam met zijn voertuigen deel aan tal van race-evenementen en wist ook vele overwinningen te boeken.

In 1917 werd het bedrijf door de Spaanse militaire autoriteiten geselecteerd om motoren te leveren voor hun eigen luchtmacht. Er werden aanvankelijk twee typen ontwikkeld, de Elizalde T-41 met 100 pk (74 kW) en de Elizalde T-80 met 150 pk (110 kW). De laatste was een luchtgekoelde V-vormige achtcilindermotor. De testbank draait en ook de testvluchten in een Farman MF11 en waren succesvol, en dus werd massaproductie gestart voor 1919. Met het einde van de vijandelijkheden in 1918 annuleerde het militaire bestuur hun bevelen. Het bedrijf hield zich weer bezig met de productie van motorvoertuigen tot 1924, toen de behoefte aan vliegtuigmotoren weer opkwam. Elizalde verzekerde zich van het recht om een ​​Lorraine-motor van 450 pk (331 kW) te repliceren, die onder andere werd geïnstalleerd in de in Spanje gebouwde vliegtuigtypes Bréguet XIX en Dornier Wal. Na de dood van Arturo Elizalde in 1925 nam zijn echtgenote Carmen Biada de leiding over.

In 1926 werden de eerste motoren met de aanduiding Elizalde TO 3 volgens contract geleverd. De fabrieksfaciliteiten moesten worden vergroot en er kwam een ​​laboratorium bij. In 1927 werd de tot dan toe succesvolle voertuigconstructie dan ook volledig verlaten. De ontwikkeling van de motoren uit de Dragón-serie begon, een reeks luchtgekoelde stermotoren met vijf, zeven en negen cilinders. Daarnaast werd de 12-cilinder W-motor Elizalde TO-4 ontwikkeld uit de TO-3

Vóór het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog vervaardigde het bedrijf ook 150 motoren van 110 pk (81 kW) onder licentie van de Tsjechische fabrikant Walter. Tegen die tijd was de evolutie van de Dragón, de Super-Dragón, ook praktisch klaar voor productie. Hiervoor zijn de onderdelen al klaar en alle documenten zijn vernietigd bij twee bomaanslagen na het uitbreken van de burgeroorlog.

Het bedrijf werd gecollectiviseerd onder het nummer SAF 8 en schakelde na hervatting van het werk eerst over op de vervaardiging van oorlogsmateriaal, inclusief gedropte munitie, en hervatte vervolgens de bouw van de Sovjet M-25- motor, een kopie van de Amerikaanse Wright Cyclone. Daarna was de terugkeer naar motor bouwen. De opgedane ervaring leidde tot de ontwikkeling van een nieuwe supercharged stermotor met een vermogen van 750 pk (551 kW) na het einde van de gevechten, die de aanduiding Elizalde Beta kreeg en bedoeld was voor installatie in de in Spanje gebouwde Junkers Ju 52.

Rond 1940 begon Elizalde ook met de productie van de Elizalde Tigre IV, een in -line viercilinder, luchtgekoelde motor van 125 of 150 pk (92 of 110 kW) voor gebruik in Spaanse lesvliegtuigen zoals de Bücker Bü 131 gebouwd door CASA. De eerste van de Dornier Do 25’s die in 1955 in Spanje werd gebouwd, kreeg ook een Tigre IV. Het bedrijf werd vervolgens gekozen om de motoren te leveren voor de twee vliegtuigtypes Hispano-Suiza HS-42 en CASA 201. Hiervoor is een nieuwe 500 pk (368 kW) Elizalde Sirio stermotor gemaakt.

Op 27 december 1951 werd het bedrijf genationaliseerd en opgenomen in het Instituto Nacional de Industria INI onder de naam Empresa Nacional de Motores de Aviación, SA (ENMASA).

Elizalde Modellen